Bir çok diğer endüstride olduğu gibi, halı sektörünün de kendine has teknik terimleri bulunmaktadır. Sektörün önemli bir yayını olarak bu terim ve ifadelerin açıklamalarını yayınlamak ve konuyla ilgili yanlış kullanımların önünü kesmek isteyerek, A’dan Z’ye bir özet sunmak istiyoruz.
Antimikrobik: Halıda sıklıkla görülen bakteri, mantar, küf ve benzeri oluşumları azaltmak için halıya uygulanan kimyasal işleme verilen addır.
Antistatik: Halı sisteminin herhangi bir elektrostatik yükünü insan duyarlılık eşiğine ulaşmadan dağıtma özelliğidir.
Altlık: Üzerinde yüründüğünde halının yeterli yumuşaklık ve desteğe sahip olmasını sağlamak üzere halı altında kullanılan bir malzemedir. Altlık halının yalıtım özelliklerini arttırarak aynı zamanda kullanım süresini de uzatır. Bazı durumlarda altlık halıya üretim esnasında eklenir.
Bukle Halı: Bu tip halılarda bulunan ilmikler aynı uzunluktadır. Rahat bir görünüm sergileyen bu tip halılar dayanım gücünün yüksek olmasından ötürü genelde yoğun trafiğe maruz kalan alanlarda kullanılır.
Berber Bukle: Yün, naylon ya da olefin gibi kalın ipliklerle üretilen bukle havlı halılardır. Genellikle kontrast yaratan renk tonlarından oluşan bu halı çesidi doğal bir yüzeye sahiptir. Bu tip halılar rahat bir görüntü yaratır. Günümüzde bu terim, çok katmanlı bukle halı stillerini ifade etmek için kullanılır.
Boyutsal Stabilite: Halının orijinal ölçüsü ve şeklini koruyabilme kabiliyetidir. Örnegin ikincil destekleme halıya boyutsal istikrar sağlayan bir işlemdir.
Bukle Hav: Hav yüzeyi kesilmemiş buklelerden meydana gelen halı stilidir. Dokunmuş veya tufte edilmiş olabilir.
Çift Yapıştırma: Bir tür halı kurulum metodu olan çift yapıştırma, herhangi bir yapıştırıcı yardımıyla halı tabanının önce zemine yapıştırılması, ardından halının tabanına yapıştırılma işlemidir.
Duvardan Duvara Halı: 6 fitten daha büyük boyutlarda üretilen halılar için kullanılan bir terimdir. Duvardan duvara halılar genellikle 12 fit genişliktedir ancak 13 ya da 15 fit genişliğinde de üretilirler.
Delaminasyon: İkincil destekleme ya da altlığın birincil desteklemeden ayrılma işlemidir.
Düz Bukle: Bir tür halı konstrüksiyonu olup halının ön yüzündeki ipliğin her iki ucunda ilmik oluşturarak halının arka kısmına sabitlenmesidir. Hav ilmikleri esasen aynı uzunlukta ve kesilmeden pürüzsüz düz bir yüzey oluşturur.
Direkt Yapıştırma: Bir tür halı döşeme metodu olup halının doğrudan zemine yapıştırılma işlemidir.
Dokuma Halı: Dokuma tezgahında üretilen bu tip halının yüzeyi ve alt dokusu enine ve boyuna iplikler birbirleştirilerek oluşturulur.
Esneklik: Ayak trafiği altında ezilme ve benzeri basınçsal etkilere maruz kalma sonrasında halının orjinal görüntü ve kalınlığını yeniden elde etmesini sağlayan halının hav veya taban özelliğidir.
Ek Taban: Halının arka tarafına yapıştırılarak halıya ektra sağlamlık ve kalınlık sağlayan köpük, kauçuk, ürethane, PVC ve benzeri taban dolgu malzemeleridir.
Eksiz Halı: 2 metreden daha geniş halıları ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Eksiz halının eni genelde 3,5 m. ya da daha fazladır.
Ek Yeri: Halı kurulumda halının iki kenarının birleşmesiyle oluşan çeşitli yapıştırma, el dikişi veya diğer tekniklerin kullanımıyla oluşan hattır.
Frize Halı: Bu halıda, iplikler çok düğümlü olduklarından bukleli bir yüzeye sahiptir. Resmi olmayan bir görüntüye sahip olan bu halı, aynı zamanda ayak ve elektrik süpürgesi kullanımıyla oluşan izleri en aza indirir.
Filaman: Kesiksiz tek bir doğal veya sentetik elyaf lifidir.
Halı Konstrüksüyonu: Tufted ya da dokuma gibi üretim metotları kullanılarak üretilen halının iplik ve dolgu malzemelerinin teknik özelliklere uygun olarak yapılan son düzenlemesidir.
Halı Sıklığı: İki iğne deliği arasındaki mesafenin santimetre cinsinden ölçüsüdür.
Hav: Halının görünen üst yüzeyini oluşturan, bukle ya da kesik doku yapısıdır.
Hav Ezilmesi: Yoğun trafik ya da ağır mobilyalar nedeniyle halı hav kalınlığındaki azalmadır. Eğer hav ipliğinin direnci yetersiz ya da hav yoğun trafik için yetersiz bir yoğunluğa sahipse geri dönüşümü olmayabilir. Düzenli vakumlama havın ezilmesini önleyeceği gibi halının ömrünü de uzatır.
İplik Sırası: İplik sırası oluşturmak için birbirine düğümlenmiş her bir iplik sayısıdır.
Kenar Şeridi: Halı kenarına, kenarları korumak ve sağlamlaştırmak ya da süslemek için dikilen bant ya da şerittir.
Kesik Havlı Halı: Kesik hav ipliklerinden oluşan yüzeye sahip halı dokusudur. Günümüzün en popüler üretim tekniklerinden biri olan kesik havlı halı, dayanıklılığını yapımda kullanılan ipliğin cinsi, kümelerin yoğunluğu ve düğüm miktarı gibi etmenlerle elde eder.
Kesik ve Bukle Havlı Halı: Bir tür halı dokusu olup kesik uçlu hav iplikleri ve buklelerin kombinasyonundan oluşur.
Kir Önleyici: Elyaf ya da halı yüzeylerine kirin yapışmasını önlemek amacıyla uygulanan kimyasal bir ciladır.
Ortalama Hav Ağırlığı: Hav ipliğinin birim alan başına kapladığı yoğunluktur.
Parlaklık: Halı, elyaf, iplik ve kumaş parlaklığını ifade eder.
Plush: Lüks görünümlü, pürüssüz dokulu bu halı yüzeyinde birbirinden bağımsız püskül öbekleri asgari düzeyde görülür. Halının genel görünümü aynı seviyedeki kesik iplik uçlarıdır.
Rölyef Halı: Kesik ve düğümlü ipliklerin birleşiminden oluşan bu halılar birbirinden farklı pek çok çeşit yüzey dokuları oluşturur.Saksoni: Bir diğer kesik havlı halı çeşididir. Ancak bu halıda iplik kümeleri çok daha fazla düğüme sahiptir. Bu sayede ipliğin kenarları daha belirgin bir hal alarak daha az resmi bir görüntü yaratır. Bu şekilde ayak izlerinin görünümünü de en aza indirir.
Seviyeli Bukle Halı: Bu halıda genellikle iki ya da üç farklı ilmik boyu bulunur. Bu farklı ilmik boyları hem desen efektleri yaratır, hem de halının uzun ömürlü olmasını sağlar.
Sisal: Esasen doğal liflerden üretilen bu halılar, halı endüstrisinin son yıllarda doğal sisal ve jüt’e yakın bir görünüm elde etmesiyle, çok daha yumuşak ve rahat kullanım imkanı sunan sentetik alternatiflerle üretilmeye başlamıştır. Yün ve sentetik alternatifleri neredeyse dertsiz bir yapıya sahip olup, oldukça fazla çeşitlilikte doku, desen ve baskı seçeneği sunar.
Taban: Halı hav veya yüzeyinin aksine halının arka kısmını meydana getiren iplik ve kumaşlardır.
TUFTING HALILARDA; – Birincil Destekleme: İpliğin tufting iğneleri ile geçirildiği dokuma ya da dokuma olmayan kumaşlardır.
– İkincil Destekleme: Boyutsal sağlamlığı arttırmak için halının arkasına eklenen kumaştır.
Tufted: Eklenen iplik öbeklerinin halının arkasında yer alan kumaş örgüsü içinden geçirilerek kesik ya da bukle uçlu hav yüzeyi yaratılarak üretilen halı tipidir.
Yoğunluk: Halı yapımında kullanılan iplik miktarı ve tuftların birbirine olan yakınlığını ifade eder. Genel olarak, iplik kullanımı ne kadar yoğunsa halıdan sağlanacak performans da o kadar iyi olur.
