Seri üretim yapılan makine halıları karşısında mücadele savaşı Isparta halısının kurtuluşu, minyatür hale getirilerek hediyelik ürün satışlarıyla oldu.
1200’lü yıllara uzanan halıcılık tarihine rağmen Isparta halıcılığı son dönemde adeta yaşama savaşı veriyordu. Isparta’daki el halısı dokumacılığı 1958-1975 yılları arasında hızlı bir gelişim göstermişti ve bu yıllarda Isparta ekonomisine damgasını vurmuştu. 1958 yılında Isparta ve çevresinde 13.363 tezgahta 453.673 m2 halı, 28 bin çalışan tarafından dokunurken, bu rakamlar 1972 yılında maksimum seviyeye çıkarılmış, 43.400 tezgahta 93.700 çalışan tarafından 2 milyon m2 halı dokunmuştu. Ancak bu yıllardan sonra makine halısının imalatı ve kullanımının artması nedeniyle, el halısı dokuma sektörü inişe geçerek 1989 yılında 20 bin tezgahta 500 bin m2, 2002 yılında ise 300 bin m2.ye düşmüştür. Bununla birlikte halı yıkamacılığı, kırkımcılığı ve halı ipliği boyacılığı gibi çeşitli yardımcı sanayi kolları da gün geçtikçe gerilemiştir.
Isparta halısının yok olmaması amacıyla harekete geçen Isparta Davraz El Sanatları Merkezi, rekabet koşullarına ayak uyduramayan Isparta halısını, farklı ip çeşitleri ve desenler kullanarak minyatür hale getirip dünyanın birçok ülkesine ihraç etmeye başladı. Isparta halısının “küçülerek” başlattığı bu yenilik, yeni kazanımların da başlangıcı oldu.
Davraz El Sanatları Merkezi Müdürü İhsan Akkuş yaptığı açıklamada; 38×38 desimetre kalite ebadında pamuk üzerine yün ilmekli Isparta halısının, makine halıcılığının daha farklı, canlı desenler sunması nedeniyle bugünün şartlarında çok fazla rağbet görmediğini söyledi. Isparta halısının kullanım alanlarını arttırabilmek için 2011 yılında çalışma başlattıklarını açıklayan İhsan Akkuş, kurdukları el sanatları merkezinde Isparta halısını minyatür hale getirerek, bu ürünleri hediyelik ürün olarak satmaya başladıklarını ifade etti. Minyatür halılarda portre, manzara ve hayvan resimleri başta olmak üzere çok farklı desenlerin işlenebildiğini dile getiren Akkuş, sadece yün ve pamuğun kullanıldığı Isparta halısından farklı olarak ipek, akrelik, floş çeşitleri de tercih ettiklerini kaydetti. Böylece halıda görsel etkiyi en üst seviyeye çıkardıklarını ve resmi 3 boyutlu bir görünüme kavuşturduklarını belirten Akkuş, ürünlerine gelen yüksek talebin de doğru bir yöntem izlediklerini gösterdiğini vurguladı. Makine halılarında 6 rengin kullanıldığını, kendilerinin ise ara renklerle 360’a yakın farklı renge ulaştıklarını ifade eden Akkuş, bazen dokuma süresi 2,5 aya kadar çıkan ürünlerin, 2500 dolara kadar çıkan fiyatlarda satıldığını belirtti.
Isparta ve çevresinde dokunan el halıların büyük kısmı yıkama ve satış işlemleri için Isparta’ya gelmekte ve imalat için gerekli olan hammaddelerini Isparta’dan temin etmektedirler. Isparta halıcılığının yayılma alanı Isparta ve çevresi, Burdur (Bucak), Konya (Beyşehir, Karaman, Akşehir, Karapınar) Afyon (Dinar, Sandıklı, Dazkırı, Başmakçı) ve Denizli (Acıpayam, Tavas)’dir. Isparta halı desenlerine Serpme güllü, Dönümlü, Köşe Göbek, Naklemeli, Başgöbek, Düz gibi adlar verilmektedir. Ayrıca; Gülistan, Kompozisyon, Osmanlı, Goblen, Çin, Üzümlü, gibi çeşitli adları da vardır.
